Overslaan en naar de inhoud gaan

Een minivijver aanleggen in 5 stappen

Een waterpartij brengt leven in de tuin, want het werkt als een magneet op insecten, vogels, amfibieën en zelfs kleine zoogdieren. Maar wat als je tuin niet zo groot is, of als je helemaal geen tuin hebt? Weest gerust: zelfs op een terras of balkon is er plaats voor een minivijver.

Een minivijver op terras of balkon: zo wordt het een succes

Veel materiaal of tijd heb je niet nodig voor maken van een mini-vijver. In enkele stappen breng je het tot een goed einde.

Stap 1: kies de juiste plek

  • Vermijd de volle zon, want de kleine hoeveelheid water warmt snel op, waardoor algen sneller gaan groeien.
  • Gebruik je bijvoorbeeld een metselkuip, dan kun je die ook ingraven. Werk de randen weg met stenen, keien of hout. Zo’n ingegraven vijver is beter bestand tegen zowel warmte als vorst.

Stap 2:  ga voor een waterdichte vijverbak

  • Kies voor potten die waterdicht zijn of waterdicht kunnen worden gemaakt. Denk aan bakken of diepe schalen van glas, geglazuurd keramiek, kunststof, metaal, hout (halve wijnton), …  
  • Kies je voor glas, keramiek of hout, dan zal je de vijver op een vorstvrije plek moeten laten overwinteren.
  • Ideaal is een breedte van 50 tot 60 cm, en diepte tussen 25 en 50 cm. Bij een diepte van minimum 60 cm kun je in je minivijvertje ook vissen laten zwemmen.
  • Niet waterdichte bakken bekleed je binnenin met vijverfolie.

Stap 3:  de bodem

Leg op de bodem een flinke laag grind, keitjes, lavakorrels, schelpen of vijversubstraat. Dat is geen absolute must, maar het water blijft er wel langer helder door, omdat vuil zich aan de steentjes hecht. Met enkele (stapeltjes) bakstenen hier en daar, creëer je verschillende dieptes, zodat meer vijverplanten in aanmerking komen.  Een ‘trapje’ van stenen tegen de wand, helpt diertjes die in het water gesukkeld zijn weer op het droge.

Stap 4: het water

Je zou kunnen wachten tot je vijvertje zich met regenwater vult, maar dat is niet aan te bevelen. Regenwater is te zacht voor de planten en dieren. Het is vaak ook heel zuur en dat maakt het moeilijk om in je vijver een biologisch evenwicht te bereiken. Regenwater dat je opvangt uit de goot bevat veel organisch materiaal door mossen, vogeluitwerpselen, afgevallen bladeren…  Dat leidt tot een oncontroleerbare algengroei.

Dan maar water uit de sloot dichtbij? Ook dat is geen goed idee. Het kan ziektekiemen en parasieten bevatten waartegen de vijvervissen niet opgewassen zijn.

Vul je vijver daarom met gewoon leidingwater: het heeft de juiste hardheid en is vrij van ziektekiemen. Controleer in de zomermaanden geregeld het waterpeil; door de verdamping zakt het snel.

Stap 5: de planten

Wat de beplanting betreft, verschilt een minivijver niet zo veel van een grotere waterpartij. Er zijn drie soorten planten nodig: moeras- of oeverplanten, drijfplanten en zuurstofplanten. Alleen in een vijvertje van minder dan 30 cm diep zet je enkel moerasplanten. Kies planten die niet te groot worden en niet woekeren. Wil je het vijvertje ook in de winter buiten laten staan, dan zijn winterharde soorten natuurlijk het meest geschikt.

Moerasplanten 

Zet deze planten in een met vijversubstraat gevuld plantmandje en plaats die langs de vijverrand, met de wortels in het water. Enkele suggesties voor geschikte moerasplanten:

  • Kalmoes (Acorus calamus): heeft zwaardvormige, groengele bladeren en bloeit in juli en augustus met onopvallende kolfjes.  Deze plant heeft uitstekende waterzuiverende eigenschappen. Zet ‘m zeker niet dieper dan 30 cm, want dan gaat hij rotten.
  • Watermunt (Mentha aquatica): met opvallende muntgeur en lila bloemen van september tot november.  Moet wel regelmatig worden uitgedund om het wortelstelsel binnen de perken te houden.
  • Kleine lisdodde (Typha gracilis): het kleine broertje van de rietsigaar, met kleinere, rondere kolven.
  • Snoekkruid (Pontederia cordata): een van de meest decoratieve, met pijlvormig blad en violetblauwe bloemen van juni tot augustus. De wortelstokken moeten vorstvrij overwinteren.
  • Dwergholpijp (Equiseteum scirpoides): met mooie, rechtopstaande holle stengels met bamboelook. Goede waterzuiverende werking en goed winterhard.

Drijfplanten

Deze halen met hun wortels veel voedingsstoffen uit het water en vormen zo geduchte concurrentie voor algen. Deze planten laat je voorzichtig één na één in het water zakken. Ze moeten niet in een mandje worden geplant. Enkele suggesties voor geschikte drijfplanten.

  • Waterhyacint (Eichhornia crassipes): heel decoratief door zijn sterk verdikte, opgeblazen bladstelen en dikke bladeren. Niet winterhard en ook moeilijk over te houden, zodat je elk jaar nieuwe planten moet kopen.
  • Watersla of Mosselplant (Pistia stratiotes): de rozetten van lichtgroen blad met opvallende nerven, drijven gewoon op het wateroppervlak. Wat de winterhardheid betreft, geldt hetzelfde als voor de waterhyacint.
  • Vlotvaren (Salvinia natans): met kleine, behaarde blaadjes die in kleur variëren van lichtgroen tot bronskleurig. Houdt van warmte en zon en is niet winterhard. In een aquarium binnen kun je het plantje wel overhouden.

Zuurstofplanten

Deze planten groeien onder water en zetten de voedingsstoffen in het water om in zuurstof. Ze doen algen ook graag concurrentie aan, en zijn daarom onmisbaar.  Plant deze planten zo snel mogelijk na of zelfs tijdens het vullen van de vijver. Je kunt ze rechtstreeks in vijversubstraat planten of gebruik maken van vijvermandjes; de laatste manier van planten is veruit de makkelijkste en snelste. Enkele suggesties voor geschikte zuurstofplanten.

  • Waterpest (Elodea): geeft niet alleen een stof af die de groei van algen remt, maar is ook een indicator voor de kwaliteit van het vijverwater. Groeit het plantje, dan moet je je geen zorgen maken over het biologisch evenwicht.
  • Aarvederkruid (Myriophyllum): bladplantje dat in de vijverbodem wortels en ook de algengroei afremt.
  • Glanzend fonteinkruid (Potamogeton lucens): een plant die ontzettend veel zuurstof produceert en die met zijn grote bladeren ook nog eens decoratief is.
  • Waterlelies vormen een categorie apart. Kies voor een mini-vijver enkel dwergvormen, bijvoorbeeld Nymphaea ‘Pygmaea Rubra’ (rozerood), ‘Pygmaea Alba’ (wit), ‘Pygmaea Helvola’ (geel), Nymphaea ‘Aurora’ (oranje) of Nymphaea ‘Burgundy Princess’ (paarsrood).

Minivijver met vissen

Zoals gezegd kun je in een minivijver van zo’n 60 cm diep ook vissen houden. Beperk wel het aantal en de afmetingen. Denk aan goudvissen of goudelritsen. Als er maar weinig vissen in zitten, is het niet nodig en zelfs af te raden ze bij te voederen. Ze hebben genoeg aan algen en insectenlarven uit het water.